kary za naruszenie RODO

Jakie kary grożą za naruszenie RODO? Praktyczny przewodnik dla firm

Wprowadzenie RODO (Rozporządzenie Ogólne o Ochronie Danych Osobowych) w maju 2018 roku nałożyło na firmy w całej Unii Europejskiej obowiązek dostosowania swoich praktyk dotyczących ochrony danych osobowych do rygorystycznych przepisów. Głównym celem RODO jest zapewnienie ochrony danych osobowych i zagwarantowanie, że są one przetwarzane zgodnie z obowiązującymi standardami. Firmy, które nie spełniają tych wymagań, narażają się na poważne konsekwencje prawne i finansowe. Naruszenie przepisów RODO może skutkować bardzo dotkliwymi karami administracyjnymi, które mają na celu zmotywowanie organizacji do przestrzegania zasad ochrony danych. Omówimy rodzaje kar za naruszenie RODO, przykłady rzeczywistych sankcji oraz jakie działania powinny podjąć firmy, aby uniknąć kar.

Jakie kary przewiduje RODO za naruszenia?

Zgodnie z RODO, kary administracyjne są proporcjonalne do rodzaju, wagi i okoliczności naruszenia. Rozporządzenie przewiduje dwa poziomy kar finansowych:

Pierwszy poziom kar – do 10 milionów euro lub 2% rocznego światowego obrotu firmy, w zależności od tego, która kwota jest wyższa. Ten poziom kar dotyczy mniej poważnych naruszeń, takich jak:

  • Nieprzestrzeganie zasad „privacy by design” i „privacy by default”,
  • Brak odpowiednich umów powierzenia przetwarzania danych z podmiotami zewnętrznymi,
  • Niewłaściwe prowadzenie rejestru czynności przetwarzania danych,
  • Brak ustanowienia inspektora ochrony danych (IOD) w przypadkach, gdzie jest to wymagane.

Drugi poziom kar – do 20 milionów euro lub 4% rocznego światowego obrotu firmy, w zależności od tego, która kwota jest wyższa. Te surowsze kary stosuje się wobec poważnych naruszeń, takich jak:

  • Nieprzestrzeganie podstawowych zasad przetwarzania danych, takich jak legalność, uczciwość i przejrzystość,
  • Naruszenie praw osób, których dane dotyczą, np. brak odpowiedzi na ich wnioski o dostęp do danych, usunięcie danych czy przeniesienie danych,
  • Przetwarzanie danych bez odpowiedniej podstawy prawnej,
  • Niezgłoszenie naruszenia danych osobowych do organu nadzorczego lub osobie, której dane dotyczą, w odpowiednim czasie.

Rzeczywiste przykłady nałożonych kar

W ciągu ostatnich lat organy nadzorujące ochronę danych osobowych w całej Unii Europejskiej nakładały znaczące kary na organizacje, które nie spełniały wymogów RODO.

Google (Francja, 2019): W 2019 roku francuski organ ochrony danych (CNIL) nałożył na Google karę w wysokości 50 milionów euro. Naruszenie dotyczyło braku wystarczającej przejrzystości oraz odpowiednich informacji dla użytkowników o sposobie przetwarzania ich danych, a także niewystarczających podstaw prawnych dla personalizacji reklam.

H&M (Niemcy, 2020): Firma H&M została ukarana grzywną w wysokości 35 milionów euro za nielegalne gromadzenie i przetwarzanie danych osobowych pracowników. Zarząd H&M prowadził szczegółowe notatki na temat życia prywatnego pracowników, co naruszało zasady RODO dotyczące prywatności i legalności przetwarzania danych.

British Airways (Wielka Brytania, 2020): Brytyjski organ nadzorujący ICO nałożył na British Airways karę w wysokości 20 milionów funtów. Kara była wynikiem poważnego naruszenia bezpieczeństwa danych, w wyniku którego hakerzy uzyskali dostęp do danych osobowych i finansowych ponad 400 tysięcy klientów.

Marriott International (Wielka Brytania, 2020): Kolejnym przykładem jest kara nałożona na Marriott International, wynosząca 18,4 miliona funtów. Firma nie zapewniła wystarczających zabezpieczeń danych osobowych swoich gości, co doprowadziło do naruszenia, które objęło około 339 milionów rekordów.

Jakie czynniki są brane pod uwagę przy ustalaniu kary?

Wysokość kary zależy od wielu czynników, które są brane pod uwagę przez organ nadzorczy:

  • Charakter i waga naruszenia – Organy oceniają, jak poważne było naruszenie, jak długo trwało i jakie dane zostały naruszone.
  • Intencjonalność lub zaniedbanie – Ważne jest, czy naruszenie było wynikiem celowego działania, czy raczej zaniedbania w zakresie ochrony danych.
  • Działania naprawcze – Firmy, które szybko i skutecznie podjęły kroki w celu naprawienia sytuacji po naruszeniu, mogą liczyć na łagodniejsze podejście ze strony organu nadzorczego.
  • Wcześniejsze naruszenia – Organizacje, które wcześniej naruszyły przepisy RODO, mogą spodziewać się surowszych sankcji.
  • Współpraca z organem nadzorczym – Poziom współpracy firmy z organami ochrony danych może wpłynąć na wysokość kary.

Jak firmy mogą uniknąć kar za naruszenie RODO?

Aby uniknąć wysokich kar, firmy muszą podjąć proaktywne kroki w celu zapewnienia zgodności z RODO. Oto kilka kluczowych działań, które powinny zostać podjęte:

  • szkolenie pracowników – przeprowadzenie regularnych szkoleń dla pracowników w zakresie ochrony danych osobowych i RODO jest kluczowe. Pracownicy muszą być świadomi swoich obowiązków oraz ryzyk związanych z niewłaściwym przetwarzaniem danych
  • prowadzenie rejestru czynności przetwarzania – firmy muszą dokumentować, jakie dane są przetwarzane, w jakim celu, przez kogo i jak długo będą przechowywane. To podstawowy wymóg RODO, który pomaga monitorować zgodność działań z przepisami.
  • audyt zgodności z RODO – regularne audyty pomagają zidentyfikować obszary, które wymagają poprawy, zanim dojdzie do naruszenia. Audyt zgodności pozwala ocenić, czy firma spełnia wymogi RODO i wdrożyć odpowiednie środki naprawcze
  • ocena skutków dla ochrony danych (DPIA) – w przypadku nowych projektów, które mogą wpływać na ochronę danych osobowych, firmy powinny przeprowadzić DPIA, aby ocenić ryzyko i wdrożyć odpowiednie zabezpieczenia
  • zgłaszanie naruszeń – w przypadku naruszenia danych osobowych firmy muszą zgłaszać incydenty do organu nadzorczego w ciągu 72 godzin. Warto również informować osoby, których dane zostały naruszone, aby zminimalizować potencjalne szkody.

Naruszenie przepisów RODO może prowadzić do poważnych konsekwencji finansowych i wizerunkowych dla firm. Przykłady nałożonych kar pokazują, że organy nadzorcze nie wahają się nakładać wysokich grzywien, zwłaszcza w przypadku poważnych naruszeń zasad ochrony danych. Aby uniknąć tych konsekwencji, firmy muszą podejmować proaktywne działania, takie jak szkolenie pracowników, prowadzenie audytów oraz szybkie reagowanie na potencjalne incydenty. Przestrzeganie przepisów RODO to nie tylko kwestia prawna, ale także element budowania zaufania w relacjach z klientami i partnerami biznesowymi.